Tijdens een festival komen verschillende soorten stikstof vrij. Via een stikstofdepositie berekening kun je in kaart brengen of het festival stikstofdepositie veroorzaakt, en daarmee een negatief effect heeft op omliggende natuurgebieden. In dit artikel vertelt David Hoekman, NOx-expert, je meer over een stikstofberekening voor festivals. Hoe ziet een dergelijke berekening eruit? En wat kun je doen om de stikstofdepositie te verlagen, als deze te hoog blijkt te zijn?
Waar ontstaat stikstofuitstoot tijdens festivals?
Op een groter festival komen zo 50.000 bezoekers op af. En daar heb je allerlei faciliteiten voor nodig; denk aan alle podia, licht- en geluidsinstallaties, vervoer van artiesten & crew, foodtrucks en allerlei entertainment zoals bijvoorbeeld vuurwerk- of andere shows. Bij de op- en afbouw, al het bijbehorende transport en tijdens het festival zelf komt veel stikstof vrij.
Verder vinden festivals vaak op allerlei bijzondere locaties plaats, waar lang niet altijd een stroomaansluiting te vinden is. Veel festivals draaien daarom op aggregaten; machines die diesel verbranden om elektriciteit op te wekken.
En bij meerdaagse festivals hoort ook nog een camping, douchehokjes en ander sanitair; ook dit zijn mogelijke bronnen van stikstofemissies. Dit en het gedrag van bezoekers, denk aan gasbrandertjes om ‘s ochtends koffie mee te zetten, maar ook de BBQ's van de horeca zorgen voor stikstofuitstoot.
Al deze bronnen moeten meegenomen worden in de stikstofberekening, om te onderzoeken of er door deze emissies stikstofdepositie veroorzaakt wordt op de omliggende stikstofgevoelige Natura 2000 gebieden. We spreken over stikstofdepositie wanneer de stikstofverbindingen die in stikstofoxiden en ammoniak zijn vrijgekomen, uiteindelijk neerslaan op de grond.
De stikstofuitstoot van festivals vindt heel geconcentreerd plaats, afhankelijk van de grootte van het festival kan het om een paar vierkante meter tot meerdere hectare gaan. En de complete op- en afbouw vindt vaak binnen maximaal twee weken voor en na het festival zelf plaats. Daardoor zijn alle activiteiten en verkeersbewegingen erg geconcentreerd, en dit zorgt voor een piekbelasting in de hoeveelheid stikstofuitstoot. Dit is de reden dat een stikstofberekening een verplicht deel is van de vergunningsaanvraag.
Stikstofuitstoot tijdens de verschillende fases van een festival
Bij een festival onderscheiden we drie fases; de opbouw, het festival zelf en de afbouw.
Op- en afbouw
Bij de op- en afbouw komt stikstof met name vrij door de inzet van mobiele werktuigen en verkeersbewegingen. De mobiele machines worden ingezet voor het bouwen van podia, catering en andere festival onderdelen. Veel mobiele machines worden ook ingezet voor het vervoer van mensen en materiaal over het terrein. De machines draaien zowel stationair als actief.
De verkeersbewegingen worden veroorzaakt door het leveren van goederen, vervoer van het personeel dat alles op- en afbouwt en andere personeel/organisatie dat het terrein bezoekt. Bij een groot festival zijn er een heleboel machines die zich verplaatsen/stationair draaien om alles te kunnen op/afbouwen.
Om voor deze fases een stikstofberekening te maken, moeten we de uitstoot van al dit transport, en elke gebruikte machine, precies berekenen. Deze data wordt aangeleverd door de opdrachtgever.
Het festival
Tijdens het festival zelf ontstaat de uitstoot voornamelijk door de aggregaten die nodig zijn om het programma en de catering te kunnen laten plaatsvinden. Ook de verkeersbewegingen van bezoekers hebben een significant aandeel. Daarbij zijn er ook kleinere verkeersbewegingen op het festivalterrein; denk aan artiesten die van het ene naar het andere podium gebracht worden. Veel festivals sluiten feestelijk af met vuurwerk; maar ook vuurwerk is weer een bron van stikstofuitstoot. Dus ook dit moeten we meenemen in de stikstofberekening.
Hoe maak je een stikstofberekening voor een festival?
Een stikstofberekening kijkt naar alle bronnen waar stikstof door wordt uitgestoten. Dit berekenen we via emissiefactoren van alle activiteiten en verkeersbewegingen die bij het festival horen. De maximale depositie mag op zijn hoogst uitkomen op 0,00 mol/ha/jaar.
Om de stikstofberekening te maken gebruik je de officiële rekentool van het RIVM genaamd: AERIUS. Hier bepaal je op basis van je locatie wat de omliggende natuurgebieden zijn en maak je hier een bron van. Vervolgens voeg je de emissiefactoren die bij je activiteiten horen toe aan deze bron. Vervolgens maken we de AERIUS-berekening om de uitstoot en mogelijke depositie vast te stellen. .
Als we een stikstofberekening voor een festival maken, zijn er een paar specifieke aspecten waar we rekening mee moeten houden. Dit maakt een stikstofberekening net anders dan bijvoorbeeld voor een bouwproject.
Een uitdaging bij festivals is bijvoorbeeld het feit dat je met veel meer puntbronnen te maken hebt; denk aan aggregaten, cateringplekken, camping en al de verschillende verkeersstromen. Een deel is dus in de op- en afbouw, maar je hebt ook de verkeersstromen van bezoekers die van en naar het terrein toe gaan.
Voor de stikstofdepositie van een festival nemen we alleen de verkeersstromen mee van verkeer waar het festival écht zelf voor verantwoordelijk is; het openbaar vervoer valt hierbuiten. Want een bus zou bijvoorbeeld ook zonder dit festival zijn rondje rijden. We kijken naar de verkeersbewegingen van bezoekers die met auto’s komen. Maar een extra uitdaging zijn bijvoorbeeld kiss & ride concepten. Daarbij rijdt een auto namelijk een dubbele afstand; om bezoekers te kunnen ophalen/afleveren moet deze auto ook weer van & naar het terrein toe rijden en draaien daarbij ook nog stationair.
Wat bepaalt de hoeveelheid stikstofdepositie die is toegestaan?
De hoeveelheid stikstofdepositie waar de berekening op uitkomt, hangt sterk samen met de locatie waar het festival plaatsvindt, de nabijheid van omringende natuurgebieden en de habitattypes die er plaatsvinden.
We hebben bijvoorbeeld een stikstofberekening gemaakt voor een groot meerdaags festival in Noord-Brabant, met op redelijke afstand verschillende kwetsbare natuurgebieden. Dit maakt het uitdagender voor het festival om binnen de toegestane emissies te blijven. Mede hierom hebben ze voor een vaste stroomaansluiting gekozen, en zoveel mogelijk elektrische mobiele machines en vervoer ingezet, om ervoor te zorgen dat de emissies beperkt worden.
Bij een stikstofberekening gaan we altijd uit van een worstcase-scenario; in de zin van dat we de emissiefactoren zo kiezen dat we in ieder geval niet op minder stikstofdepositie uitkomen dan mogelijk gaat ontstaan. Daarmee heb je als opdrachtgever ook de zekerheid dat, ook als er die dag kleine dingen toch anders lopen, je in ieder geval veilig zit wat betreft je toegestane emissies.
En wat kun je doen als er te veel stikstofdepositie ontstaat?
Als uit de stikstofberekening blijkt dat er te veel stikstofdepositie ontstaat bij het festival, geven we advies hoe depositie voorkomen kan worden. Bijvoorbeeld door (een deel van) de machines die nodig zijn bij op- en afbouw te vervangen door elektrische machines en zo de bron van uitstoot te verplaatsen.
Wil je meer weten over een stikstofberekening voor festivals? Neem contact met ons op via info@stikstofberekenen.nl.
