Intern salderen is een manier om de stikstofuitstoot in Nederland te beheersen en te compenseren binnen projecten op eenzelfde locatie. Dit proces helpt zowel bedrijven als particulieren om aan de wettelijke milieu-eisen te voldoen, ondanks dat er in de aanleg- en/of beoogde gebruiksfase nog potentiële depositie optreedt. De AERIUS-Calculator is een essentieel hulpmiddel bij het berekenen en monitoren van deze stikstofuitstoot en -depositie.
Hoe het intern salderen precies in zijn werk gaat, leggen we hieronder uit met een voorbeeld uit onze praktijk.
Context; wat is intern salderen?
Intern salderen betekent dat (een te veel aan) stikstofuitstoot binnen het project/op locatie wordt opgelost. Dit is het geval als er eerder al een vergunning is verstrekt, en men kan aantonen dat er ten opzichte van deze (oude) depositie nu minder depositie optreedt. Bijvoorbeeld omdat er nu met schonere of elektrische machines gewerkt gaat worden, ten opzichte van de situatie waar de vergunning voor verleend was.
In essentie houdt intern salderen dus in dat er een verschilberekening wordt uitgevoerd van twee situaties; een referentiesituatie en een beoogde situatie. Deze verschilberekening kan uitgevoerd worden voor onder andere verduurzaming van woningen, verandering van bedrijfsvoeringen of voor herontwikkeling van plangebieden.
De casusschets: een natuurlijk zonnepark
We nemen een voorbeeld van een berekening die we voor een klant hebben gemaakt. Hierin zijn de percelen van het plangebied als landbouwgrond gebruikt. Deze bedrijvigheid doet zich al decennialang voor. Deze situatie is de referentiesituatie.
Het betreffende stuk grond is gekocht door een bedrijf dat zonneparken ontwikkelt. Deze zonneparken zijn ‘natuurlijke zonneparken’, waar zonnepanelen deels verhoogd worden aangelegd en er een deel van het plangebied als grasland wordt behouden. Dit wordt gedaan zodat er in dit specifieke geval schapen binnen dit gebied gehouden kunnen worden.
Er zal een aanlegfase plaatsvinden om het zonnepark te realiseren. Vervolgens, wanneer het zonnepark wordt opgeleverd, zal de nieuwe gebruiksfase van start gaan.
Er bevindt zich binnen een straal van 300 meter een gevoelig Natura 2000-gebied, waardoor er zelfs bij geringe stikstofuitstoot op de betreffende projectlocatie al depositie optreedt binnen dit natuurgebied.
Stap 1: Inventarisatie van stikstofbronnen in referentiesituatie, aanlegfase & beoogde gebruiksfase
Om de berekeningen op te kunnen stellen, beginnen we met een grondige inventarisatie van alle stikstofemissies uit de fases die we in AERIUS gaan modelleren; de referentiesituatie, de aanlegfase en de beoogde gebruiksfase.
Het agrarisch bedrijf maakt in deze casus in de huidige situatie gebruik van mobiele machines voor het bewerken van de grond en het oogsten van de gewassen. De dieselmotoren produceren bij de verbranding NOx. Daarnaast vindt er bemesting plaats, wat een aardige hoeveelheid ammoniak (NH3) produceert.
In de bouwfase worden er ook mobiele machines ingezet voor de bouw van het zonnepark. En er zullen verkeersbewegingen van en naar de projectlocatie plaatsvinden, voor het vervoeren van bijvoorbeeld materialen, machines, goederen en diensten. Daarnaast zullen er vrachtwagens stationair draaien op de locatie, om te lossen/laden.
In de gebruiksfase zal een deel van het grasland met gras-klavermengsel bemest worden, en zullen er maandelijkse verkeersbewegingen van en naar het zonnepark gaan voor onderhoudsdoeleinden.
Stap 2: Gebruik van de AERIUS-Calculator
We gebruiken de AERIUS-Calculator om de stikstofdeposities van elk van de scenario’s te berekenen. Deze tool neemt gegevens zoals emissiebronnen, locatiespecifieke factoren en actuele meetgegevens in acht om de stikstofdepositie op nabijgelegen natuurgebieden te bepalen.
- Invoeren van gegevens: Voor elk van de verschillende bronnen voeren we in AERIUS specifieke invoergegevens in. Voor de mobiele werktuigen willen we bijvoorbeeld de Stageklasse, brandstofverbruik, draaiuren en AdBlue-verbruik weten.
- Berekening van de depositie: De AERIUS-Calculator berekent de depositie in mol/ha/jaar voor in dit geval twee verschilberekeningen; 1. de referentiesituatie vs. de aanlegfase, 2. de referentiesituatie vs. de beoogde gebruiksfase. Stel dat de referentiesituatie een depositie van 0,08 mol/ha/jaar veroorzaakt en de aanleg- en beoogde gebruiksfase 0,02 mol/ha/jaar.
- Deze verschilberekeningen tonen aan dat er ‘per saldo’ 0,06 mol/ha/jaar minder neerslaat op het betreffende Natura 2000-gebied.
Ondanks dat er in de nieuwe situaties nog depositie optreedt, kan dit project doorgaan in het vergunningstraject omdat er door de nieuwe situatie een afname in depositie wordt gerealiseerd ten opzichte van de oude (vergunde) situatie.
Stap 3: Evaluatie en Rapportage
Vervolgens onderbouwen we de verschilberekeningen. Dit wordt via een rapportage gedaan, waarin de drie situaties worden beschreven en onderbouwd met de bronnen voor het opstellen van de invoergegevens.
In het geval dat uit de verschilberekening zou blijken dat er geen afname, maar juist een toename in depositie is, moet er gekeken worden naar maatregelen om de stikstofuitstoot te reduceren. Zo kan er in de aanlegfase bijvoorbeeld deels elektrisch aangedreven materieel ingezet worden.
Conclusie
Intern salderen met stikstofdepositie is een praktische aanpak om milieu-wetgeving na te leven zonder de (woon-/bedrijfs-) activiteiten te beperken. Door gebruik te maken van de AERIUS-Calculator kunnen zowel particulieren als bedrijven nauwkeurige berekeningen maken en doorgang vinden met hun bouwprojecten of bedrijfsvoeringen.
Intern salderen draagt bij aan de bescherming van natuurgebieden tegen overmatige stikstofdepositie en maakt een duurzamere blik op bedrijfsvoering mogelijk. En in het geval van het zonnepark leidt dit tot een nieuwe bestemming voor het grondgebied, waarbij er veel minder stikstofdepositie optreedt.
Voor meer gedetailleerde informatie en gebruiksrichtlijnen kun je de officiële documentatie van de AERIUS-Calculator raadplegen.
